در انتقال و بسته بندی مواد غذایی بالاخص موادی که دارای سطوحی تر، چرب و چسبنده دارند از نوع خاصی تسمه نوار نقاله تحت نام تسمه نقاله مواد غذایی استفاده می شود. ترکیبات شیمیایی بکار گرفته شده در تولید تسمه نوار نقاله مواد غذایی بگونه ای انتخاب می شوند که اولا دارای حداقل واکنش پذیری شیمیایی بالاخص در تماس با چربی ها و اسید های خوراکی باشند و ثانیا در صورت تماس و فرایند مسمومیت غذایی را در پی نداشته باشند. بر خلاف تسمه نوار نقاله های صنعتی که فاکتور های کیفی آنها بیشتر به مقاومت سایشی، کششی و حرارتی بستگی دارد استاندارد های دقیق و سخت گیرانه ای در تولید و کاربری تسمه نقاله مواد غذایی وصف می شوند که دیگر محدود به استاندارد های سیستمی ISO و یا استاندارد های کیفی مانند CE نبوده و استاندارد های HACCPو HSE نیز در این زمینه وارد هستند.
بسته به سایز و ابعاد مواد غذایی که می توانند بصورت دانه های ریز و درشت از غلات تا انواع پودر های خوراکی طبیعی و مصنوعی باشند از شکل های مختلفی تسمه نوار نقاله مواد غذایی استفاده می شود. برخی از این انواع تسمه ها دارای شکل پیوسته انعطاف پذیر اغلب از ترکیبات پلیمری نرم و برخی دیگر به شکل تسمه های پلاستیکی صلب هستند که اتصال آنها بصورت کلیکی انجام می گیرد. در کاربری تسمه های نوار نقاله انعطاف پذیر که از جنس پلی یورتان PU در تولید تسمه نقاله مواد غذایی بکار می روند اغلب برای جلوگیری از مسمومیت غذایی از لایه هایی ارگانیک و یا بسیار کم خطر بصورت لایه پوشاننده بر روی سطح این تسمه ها استفاده می شود.
تسمه نقاله پلی پروپیلن مواد غذایی PP
تسمه نقاله مواد غذایی با روکش PVC PP
تسمه نقاله پارچه ای صنایع غذایی PPبسته به نوع مواد غذایی قابل حمل استاندارد های مختلفی درتسمه های نقاله مواد غذایی اعمال می شوند. به عنوان مثال در انتقال فراورده های گوشتی که دارای روغن ها و اسید های چرب هستند عدم واکنش پذیری سطح تسمه نوار نقاله مورد استفاده در اولویت قرار دارد. این در حالی است که در صنایع قند و شکر چسبندگی سطحی اندکی بین سطح تسمه نقاله مواد غذایی با شکر وجود دارد اما پودر و گرد شکر می تواند خواص انفجار پذیری به همراه داشته باشد. از این رو تسمه های نقاله مورد استفاده در این صنایع می بایست حتما آنتی استاتیک بوده و در برابر الکتریسیته ساکن مقاوم باشند. با این وجود برخی از استاندارد ها مانند FDA که توسط سازمان جهانی استاندارد کیفی مواد غذایی تبیین شده است در تولید تمامی انواع تسمه های نقاله مواد غذایی رعایت می شود. برخی از مهمترین این استاندارد ها با قرار زیر هستند.
برخی از استاندارد ها بصورت خاص برای جلوگیری از انفجار پذیری برخی پودر های صنعتی مانند گرد شکر وضع می شوند که بر آنتی استاتیک بودن سطح تسمه نظارت دارند که استاندارد هایی مانند ISO340 از این دسته می باشند. برخی دیگر از استاندارد ها بر رنگ سطوح بیرونی تسمه نوار نقاله مواد غذایی نظارت دارند که در مواردی بر سفید بودن و مواردی دیگر بر رنگ آبی مواد مصرفی تاکید می کنند.
تسمه های تکستایل Textile پارچه ای به سبب استفاده از cotton fibres یا فیبر های کربنی که همراه با نایلون و پلی استر بافته شده اند هیچ مسمومیت غذایی را در تماس با مواد خوراکی نداشته و از این رو در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند. این تسمه های پارچه ای به endless woven bakery belts یا به تسمه های گرد بافته شده شیرینی پزی معرف هستند که دلیل اصلی آن کاربری عمده از این تسمه نقاله مواد غذایی در تولید کیک، بیسکوئیت و بطور کلی در شیرینی پزی ها می باشد.
بافت کتان این تسمه نقاله دارای تخلخل بوده و اجازه گردش هوا را بصورت مناسبی فراهم می کند. این ویژگی سبب می شود که پس از شکل دهی به بیسکوئیت بصورت دانه دانه بر روی تسمه نوار نقاله قرار گرفته و گردش هوا از شل شدن و تغییر شکل محصول ممانعت کند. علاوه بر این الیاف کتان این تسمه نوار نقاله مواد غذایی تا اندازه ای به جذب رطوبت و خشک شدن محصول نیز کمک می کنند.
از مزایای تسمه های پارچه ای Textile میتوان به قیمت مناسب و قابلیت کاربری در صنایع غذایی بدون ایجاد مسمومیت اشاره نمود. از معایب تسمه های تکستایل باید گفت که این تسمه ها بر خلاف تسمه های پلیمری نقاله مواد غذایی قابلیت برش در عرض و طول مورد نظر را نداشته و می بایست بصورت Endless یا حلقه بسته بر حسب ابعاد مورد نظر تهیه شوند. از دیگر معایب تسمه های پارچه ای آسیب پذیری بالا در تماس با سطوح زبر و اجسام تیز می باشد.
عدم واکنش پذیری در تماس با اسید های چرب مواد غذایی و حداقل چسبندگی سطحی مهمترین فاکتور های استاندارد FDA در تولید تسمه های نقاله مواد غذایی محسوب می شوند. با این وجود فاکتور های مهم دیگری نیز مد نظر قرار دارند که یکی از مهمترین آنها قابلیت ضد عفونی و شستشوی سطحی با مواد شوینده شیمیایی و حتی اسید های رقیق می باشد. از این منظر هر اندازه قابلیت شستشو و ضد عفونی بهتر و بالاتر باشد تسمه نوار نقاله مواد غذایی در گرید بالاتری از کیفیت قرار می گیرد. لاستیک طبیعی و پلی یورتان بدون پوشش سطحی در تماس با مواد شوینده دچار واکنش پذیری شده و یا یه لایه سطحی خود هر چند نازک را از دست می دهند و یا به تدریج خشک شده و در آستانه پارگی قرار می گیرند. تسمه های نقاله با پوشش PVC دارای سرایط بهتری برای شستشو و ضد عفونی دارند و در بهترین شرایط تسمه های پلاستیکی مواد غذایی قرار دارند که تقریبا با هر نوع شوینده ای بدون از دست دادن لایه سطحی ضد عفونی می شوند.
علاوه بر قابلیت های ضد عفونی مسطح بودن سطح تسمه نوار نقاله نیز دارای اهمین بالایی است. هر اندازه سطح صاف تر باشد امکان تجمع مواد غذایی و میکروب ها در آن کمتر است. از همین روست که در اغلب موارد تسمه های نقاله مورد استفاده در صنایع غذایی را بدون عاج می سازند تا از تجمع میکروب جلوگیری به عمل آورد.
ایجاد سایش سطحی در تسمه نقاله در تماس با مواد خراش های سطحی را در پی داشته که محل تجمع میکروب خواهد بود. از این رو مقاومت سایشی در تماس با مواد نیز از دیگر فاکتور های کیفیت سطح تسمه نوار نقاله مواد غذایی محسوب می شود. در کل باید گفت که با در نظر داشتن تمامی معیار های بهداشتی در انتقال مواد غذایی بالاترین درجه کیفی برای تسمه های پلاستیکی می باشد. علاوه بر بحث بهداشت تسمه های پلاستیکی بیشترین میزان طول عمر را نیز در برابر مواد شوینده دارند.
مواد غذایی مختلف دارای ترکیبات شیمیایی و درصد خورندگی مختلفی می باشند که این امر در انتخاب نوع تسمه های نوار نقاله مصرفی در صنایع غذایی موثر می باشد. علاوه بر این ذرات ریز بازمانده از مواد غذایی بر روی تسمه ها می توانند آلودگی هایی در سطوح مختلف ایجاد کننده بگونه ای که بعنوان مثال آلودگی های ناشی از باقیمانده گوشت بر روی تسمه نقاله از نوع مسمومیت زاوه با آسیب های غذایی بالا و با بوی بسیار متعفن بوده و حال آنکه باقی مانده ناشی از سبزیجات و دانه های چرب و پودر های گیاهی بر روی تسمه نوار نقاله هر چند غیر بهداشتی اما در رده مسمومیت زاویی بسیار پایین تری قرار می گیرد. از این رو انتخاب و خرید تسمه نوار نقاله مواد غذایی می بایست با در نظر گیری نوع مواد انتقالی صورت پذیرد.
شستشو، ضد عفونی و پاکسازی تسمه نوار نقاله مواد غذایی نیز با اسید هایی با خورندگی در رده های مختلف با توجه به دفعات و تکرر فرایند ضد عفونی و بر حسب آلودگی های ناشی از مواد می تواند متفاوت باشد که باز هم رده اول مربوط به تسمه های نقاله انتقال گوشت می باشد. از این رو پیشنهاد رول پارس برای خرید تسمه های نوار نقاله در انتقال مواد غذایی گوشتی بر نوع پلاستیکی آن می باشد که حداقل واکنش پذیری را با اسید ها و مواد شوینده قوی دارد. البته نمونه های تسمه با روکش PVC نیز از نظر واکنش پذیری در رده مشابه با تسمه های پلاستیکی قرار دارند اما اولا میزان سایش سطحی در آنها بهتر است و ثانیا چون تماس سطحی بصورت کامل با گوشت پیدا می کنند سطح گسترده تری از این سری تسمه های مواد غذایی دچار آلودگی می شود.
